Gij zult arresteren, niet doden
Tactische shooters zijn er tegenwoordig genoeg, maar één ding hebben ze vrijwel allemaal gemeen: jij moet de slechteriken uitschakelen en mag daar alle middelen voor aanwenden die voorhanden zijn. In de meeste gevallen betekent dat tactisch door een level manoeuvreren en gevonden tegenstanders snel doden met een vuurwapen of granaat. Een favoriet `wapen` is hier de flashbanggranaat, waarmee tegenstanders verblind worden, hun gehoor tijdelijk kwijtraken en door beide tijdelijk gedesoriënteerd raken. In dat korte moment dat zij zich moeilijk kunnen verdedigen kun jij hun doden.

Maar wat als doden geen optie is? Dan moet je arresteren. Dat doe je door criminelen en terroristen te overdonderen met een combinatie van flashbangs, gerichte wapens en hard bevelen om over te geven. Of door juist gebruik van traangasgranaten, waardoor mensen in dezelfde ruimte als de granaat geen verzet meer kunnen bieden. Deze vorm van `vechten` was de basis van SWAT 3, de FPS, wat in dit geval eerder First Person Simulator dan First Person Shooter betekent, waarin je SWAT-agent de gevaarlijkste boeven moest oppakken. SWAT 3 was daarmee bij mijn weten de eerste en tot nu enige game waarin arresteren sterk werd gepromoot of zelfs mogelijk was.

Non-lethal
Nu, ongeveer 6 jaar na SWAT 3, is er een opvolger, die simpelweg SWAT 4 heet. Ook hier geldt weer: arresteren is beter dan elimineren. SWAT 4 doet er nog een schepje bovenop: om een volgende missie te mogen spelen moet je een bepaald puntenaantal halen. Punten krijg je allereerst door de missie te halen, maar dat is niet genoeg om een missie te halen. Verdere punten krijg je door verdachten te arresteren, burgers veilig te stellen en bewijsmateriaal (wapens van verdachten) te verzamelen. Voor het neutraliseren (doden) van verdachten krijg je veel minder punten. Non-lethal tactieken en methoden worden in SWAT 4 op deze manier heel sterk gepromoot, zo sterk zelfs dat ik mezelf soms afvroeg of dat wel zo nodig was. Stel: ik betreed een ruimte, waarin ineens een gewapende verdachte, wat dan? Een bevel tot het neerleggen van de wapens wordt genegeerd en ondertussen richt de verdachte zijn wapen op mij. Mijn instinct zegt: `neerschieten` en dat doe ik dus ook met mijn MP5 met Full Metal Jacket-kogels. De verdachte zakt in elkaar en overlijdt ter plekke. Niet de beste oplossing, want door alle situaties zo op te lossen heb ik te weinig punten om verder te mogen gaan.

De vraag is nu echter niet: `wat had ik op dat moment dan moeten doen?`, maar: `wat had ik daarvoor al moeten doen?` Het antwoord: plannen! Niet zo uitgebreid vooraf, zoals in Rainbow Six, maar ter plekke voordat ik de ruimte binnenging. Tot mijn beschikking staan namelijk genoeg spulletjes en teamleden om dit goed op te lossen. Waarom nam ik bijvoorbeeld een MP5 met FMJ-munitie mee, als ik ook een non-lethal shotgun met beanbags had kunnen kiezen? Daarmee had ik de verdachte zo’n (niet-dodelijke) klap kunnen bezorgen, dat hij zich wel over had gegeven. Waarom opende ik de ruimte om binnen te stormen, als ik ook eerst een flashbang, traangasgranaat of stinger (een granaat die een grote lading rubber balletjes om zich heen schiet) naar binnen had kunnen gooien? Op die laatste vraag heb ik een weerwoord: als ik dat zomaar in alle ruimtes zou doen, dan was ik zo door mijn granaten heen. Je kunt er maar maximaal vijf per persoon meenemen. Daarop heeft SWAT 4 ook weer een weerwoord: had dan de Opti-wand gebruikt! Met dit apparaat druk je een camera onder de deur door, waarmee je de ruimte daarachter kunt bekijken. Met de verkregen informatie had ik dan de juiste granaat (indien nodig) kunnen kiezen en de verdachte kunnen ontmoedigen.

Team
Of beter nog dan zelf alles doen: waarom niet mijn teamleden sturen? In SWAT 4 speel je immers de leider van een team, waarin nog vier andere agenten zit. Die vier agenten zijn verdeeld over een blauw en een rood subteam, die afzonderlijk orders kunnen afhandelen. Je kunt ze dekking laten geven, deuren laten uitproberen, granaten laten gooien en, waar het hier dus om gaat, ruimtes laten bestormen. Hierbij gaan ze bij de deur staan, gebruiken ze indien nodig explosieven om de deur te open, gooien ze indien gewenst eerst een granaat naar binnen en gaan vervolgens de ruimte in, terwijl ze aanwezige verdachten tot stoppen dwingen.

Bevelen geven gaat eenvoudig: met een druk op de ene muistoets verschijnt een menu, met een druk op een andere toets (of door de eerste toets los te laten, afhankelijk van de configuratie), geef je het gekozen commando. Dat is al stukken beter dan SWAT 3, waar je met de cijfertoetsen door de menu’s moest navigeren en je zere vingers kreeg van dat gedoe. Sommige orders kun je direct geven door bepaalde objecten aan te wijzen en een druk op de spatiebalk te geven. Toch is deze vorm van besturen ook niet dé oplossing, omdat je in het heetst van de strijd, wat ondanks goed plannen toch wel eens voorkomt, niet even stil kunt staan om een order uit het menu te kiezen. Ik hoop dat in de toekomst stembesturing beter en vooral sneller wordt, dat zou hier echt helpen. Tot die tijd is de besturing via een met de muis oproepbaar menu toch wel een goed alternatief. Je kunt via een picture-in-picture systeem ook meekijken met wat een teamlid ziet en zelfs orders geven vanuit hun perspectief. Dit is erg handig als je een ruimte via twee deuren tegelijk wilt binnenvallen, maar in de praktijk blijft het toch een beetje lastig. Je geeft namelijk het ene team via picture-in-picture het commando tot binnenvallen, dan moet je picture-in-picture weer terugschakelen, om vervolgens het team dat bij jou is gebleven het commando te geven om binnen te vallen. De synchronisatie is hierbij verre van ideaal. Je kunt bijvoorbeeld niet het commando geven dat het laatste team pas binnenvalt, als de granaat van het eerste team zijn werk heeft gedaan en dat was wel erg handig geweest.

Moreel
De gameplay van SWAT 4 bestaat totaal genomen uit het bekijken vooraf aan een missie welke wapens en extra middelen je meeneemt en tijdens het spelen hoe je het beste een ruimte kunt betreden en veilig stellen. Dat laatste blijft iedere keer weer spannend, omdat de verdachten en gijzelaars elke keer weer op een andere plek kunnen zitten. Je moet daarom overal op je hoede zijn. Verdachten zijn er ook erg goed in om weg te lopen en zich opnieuw te verstoppen, vaak in een ruimte die je al veilig had gesteld, of dacht te hebben gesteld. Ze weten daar ook altijd precies de plekjes te vinden, waar ze een hinderlaag kunnen leggen. Totdat het sein dat de missie gehaald is gegeven is, zul je dus constant iedere kamer die je tegenkomt geduldig en tactisch moeten benaderen en doorkruisen. De snelheid is bij voorkeur erg laag, nog lager dan bij andere tactische simulators/shooters. Dat is in het begin echt wennen.

Kom je verdachten tegen die zich niet door een gegooide granaat lieten overmeesteren, dan zul je heel snel met je mond of soms je wapen moeten zijn. Het moreel van de verdachten is namelijk erg hoog. Vijf goedbewapende SWAT-agenten die binnen komen stormen zijn vaak niet genoeg om een verdachte tot overgave te dwingen, ook niet als ze allemaal daartoe bevelen. Voor mijn gevoel is gewoon te vaak een granaat of schot (met beanbag of in de enkels) nodig, om verdachten te dwingen zich over te geven, maar misschien zijn verdachten in het echt altijd zo schietgraag als ze politie zien.

Gijzelaars kunnen er trouwens ook wat van. Sommige weigeren zich netjes te laten arresteren (gijzelaars dienen ook gearresteerd te worden, ze kunnen tot de verdachten behoren) en dan moet er pepperspray of een ander niet-fataal middel er aan te pas komen om ze netjes de handen op de rug te laten doen. Dit is op zich wel realistisch, want gijzelaars denken gered te worden en vervolgens kunnen ze hun handen alsnog op de rug doen. Maar zou jij als gijzelaar niet luisteren naar vijf agenten die hun geweer op jou ongewapende, ongepantserde lichaam richten, terwijl ze je met zeer luide stem dwingen dat wel te doen?

Last but not least: je eigen teamleden hebben ook een (erg) hoog moreel en lijken soms meer wat heethoofden dan goed getrainde gedisciplineerde SWAT-agenten. Ze luisteren wel goed naar orders, maar op sommige momenten laten ze zich echt gaan met nare gevolgen van dien. Het beste voorbeeld is als je ze een ruimte laat bestormen. Ze gaan netjes bij de deur staan, gooien indien gevraagd de granaat naar binnen en gaan dan de ruimte binnen en bevelen de eventueel gevonden verdachten tot overgave. Daar is niets mis mee, behalve dat ze de groep zomaar verlaten, om achter verdachten die wegrennen of verderop staan te gaan. Eenmaal alleen zijn ze vaak een makkelijk slachtoffer voor verdachten die verderop uit het zich stonden, want anders dan in SWAT 3 worden deuropeningen en hoeken niet tactisch benaderd (slicing the pie, voor kenners). Dit gedrag lijkt me gelukkig wel iets wat met een redelijk eenvoudige patch is op te lossen. Tot die tijd moet je zelf meer doen of een missie toch maar nog een keer spelen…

Co-op
Of je trommelt wat vrienden op en gaat in co-op door de missies heen! Kijk, dit is nou ook echt een game dat schreeuwt om co-op en het nog geeft ook! In plaats van aangewezen zijn op AI-teamleden, die op hun manier bepaalde manoeuvres uitvoeren, kun je nu samen afspreken wat de beste tactiek is bij de volgende ruimte en hoe iedereen verder reageert op aanwezige verachten en gijzelaars. Gesynchroniseerd ruimtes binnenvallen is ook een stuk eenvoudiger. Een beetje jammer is wel dat er nog geen radiofunctie (voice over IP) is geïmplementeerd, maar tooltjes als Roger Wilco en Teamspeak bieden hier weer uitkomst voor.

Naast co-op vind je in SWAT 4 nog enkele min of meer verplichte multiplayerspelsoorten, zoals Barricade, wat een soort van Deathmatch is, maar dan met de mogelijkheid tot arresteren, Rapid Deployment, waarin je op zoek moet gaan naar de bom en VIP, waarin het SWAT-team een VIP naar de uitgang moet leiden en de terroristen de VIP moeten doden. Kleine aanpassing hier: de terroristen kunnen de VIP pas na twee minuten doden en moeten hem eerst gevangen hebben genomen.

Technisch
Niet alleen op tactisch niveau is SWAT 4 dik in orde, op technisch niveau ook. Aangezien deze SWAT-game alleen op de PC verschijnt is het detail in de levels flink en zijn ze erg goed aangekleed. Ik heb de laatste tijd enkele van consoles geporte games mogen spelen en dan valt het op dat het geheugen van de huidige generatie consoles te weinig is om veel spulletjes op de grond te zetten en aan muren te hangen en dan is het extra prettig om dat in SWAT 4 wel te zien. Veel kasten, bureaus en kisten geven verdachten ook de kans om zich te verstoppen en je zo in een hinderlaag te krijgen, tenzij je netjes je werk tactisch uitvoert. Ook de models van je eigen teamleden zijn van erg hoog detail, waarbij zelfs de (ronde) handboeien nog apart zijn weergegeven. Als ik graphics boven gameplay zou verkiezen, dan nog zou ik SWAT 4 een toptitel vinden.

Het geluid is SWAT 4 ook erg goed uitgevoerd. Nog voor je een missie begint legt een stem je precies uit wat er aan de hand is en kun je zelfs een goed geacteerde 911-call beluisteren. In de levels zeggen je teamleden precies wat ze moeten zeggen en op de juiste manier. Gehoor geven aan je orders gaat met een rustige `yes sir`, bevelen tot overgeven aan verdachten gaat met een luide `GET DOWN! GET DOWN!`. Verdachten klinken eerst erg stoer met hun `yo cops!`, maar zijn een stuk minder stoer als ze in zichzelf `it just isn`t worth it` fluisteren. Gijzelaars reageren van duidelijk dankbaar `thank you`, tot `Oh my god! I think there`s one over there` en `what are you arresting ME for? They are the bad guys!`, allemaal met precies het juiste stemgeluid en gevoel.

TRAINING!
Er zit slechts één gigantische misser in dit spel, die niet even, zoals de kleinigheidjes die je met goed zoeken kunt vinden, met een patch kan worden weggewerkt. Die misser is het ontbreken van een goede en vooral uitgebreide tutorial, waarin niet alleen de basics van de interface de mogelijkheden van jouw team worden getoond, maar juist ook de juiste beslissingen en tactieken voor het goed doorkomen van een missie met veel diepte aan bod komen. Dat had de simulatie helemaal af gemaakt. Ik ga de game er niet op afrekenen, maar hoop wel dat er een goede SWAT 4-FAQ wordt geschreven met deze handelingen erin.